De laatste jaren ben ik Portugal fietsend aan het ontdekken. Inmiddels ben ik een fan: het centrale deel van Portugal wácht gewoonweg op fietsers. Geen drukke kust, maar stille vissersdorpjes en lagunes en een imposant hooggebergte. Overal lijkt de tijd wel stil te staan.

Fietsend langs de kade van Porto is het meteen duidelijk: Portugal en de rivier de Douro zijn één. Beneden aan de kade liggen de wijnkelders van bekende Porto-merken, zoals Calem, Sandeman en Ramos. Boven op de kade zijn vissers hun kleurige netten aan het boeten. Op de rivier varen sierlijke toeristenboten (in gerestaureerde wijnvaten-boten) af en aan. Pas sinds vijf jaar is hier het toerisme echt op gang gekomen.

Ik ben verrukt als ik op de kade een grote stellage van waslijnen vol wapperend wasgoed zie. Vrolijk hangt de was van meerdere gezinnen tegelijk in de zeewind te drogen. Een oude vrouw, met wasknijpers in haar mond, hangt de was op. Precies zoals ik me herinner van 50 jaar terug op het Friese platteland. Opzij, onder een afdak, doen vrouwen gezellig samen de was.

Op naar Furadouro. Een gouden greep: vele kilometers fietsen we over houten vlonders door wuivend helmgras en witte duinen. De oceaangolven slaan op het strand.

Furadouro is een oud vissersdorp. Vissers lieten hun bootjes door ossen het strand op trekken.  Nu doen ze dat met tractors. ‘Verse sardientjes!’ schalde het dan over het strand. ‘Vanmorgen vroeg gevangen!’ Ze roosterden de sardientjes op het strand.

Hoewel het merendeel van de huizen in Furadouro tegenwoordig vakantiehuizen van stedelingen is, is er nog een harde kern van oude vissers: hun kleurrijke houten boten liggen in de duinen. Vlakbij het enige hotel dat hier is.

Fietsen in het centrale deel van Portugal vind ik ideaal om details te ruiken, te zien en te horen. Zoals de hoogpotige watervogels in de kwelders langs het fietspad van Cais da Ribeira de Pardelhas naar Torreira. Op de lagune van Aveiro stijgen en dalen de bootjes op het tij en steken de bewoners schelpdieren.

Na afloop is het smullen in ‘A Peixaria’. Dit verrukkelijke visrestaurant ligt in S. Jacinto, Aveiro. Omdat we allemaal hongerig zijn, nemen we vele soorten vis. Maar de percebes spannen wel de kroon. De dappere vissers die deze eendenmossels van de rotsen weten te plukken – in de korte tijd dat de golf zich een moment terugtrekt – riskeren hun leven ervoor.

Daarna kunnen we er weer tegen aan op de ecopista (een geasfalteerde oude spoorlijn) tussen Tondela en Santa Comba Dao. Nooit eerder heb ik zo’n weelde aan bloeiende brem gezien die hier als een pergola tientallen kilometers het pad met haar kleur en geur overgiet.

Magisch Parque Natural da Serra da Estrela

Mijn eerste sneeuwfietstocht in Portugal! Is het Kerst? Het is april. Sneeuw kwam ik eerder als ongerijmdheid in Mexico tegen, maar dus nu ook in Portugal. Een sneeuwschuiver is de enige andere weggebruiker. Het uitzicht vanaf het 1993 meter hoge plateau bij Torre is fenomenaal. Via één lange afdaling langs steile hellingen en bizarre rotspartijen vliegen we als een groep vogels naar beneden. Even voel ik me weer een kind. De sneeuw heeft plaats gemaakt voor de geur van zonneroosjes, brem, heide en veengrond. De foto’s spreken voor zich. Bijna jammer als we na deze bijna onwerkelijke afdaling het dorpje Manteigas in rijden.

Wat mee nemen naar huis nemen? Burel.

Manteigas is van oudsher een textieldorp, maar in de jaren tachtig was het een verloren ambacht geworden. In 2010 wist het dorp de textielindustrie nieuw leven in te blazen. Van de bewerkte wol – een soort vilt – maken ontwerpers designproducten, zoals jassen, tassen, ‘behang’ en dekens, die ze tot Milaan en New York exporteren.

Manteigas mag dan beroemd zijn om haar textiel, ik houd meer van het sanatoriumdorpje Penhas Douradas. De tuberculose-specialist Sousa Martins ontvluchtte een eeuw geleden het drukke Lissabon. ‘Een week in de Serra, een jaar in goede gezondheid,’ zo zei hij. Zo ontstond het sanatoriumdorpje, gebouwd in Zwitserse chalet-stijl.

Ik ben dol op Penhas Douradas vanwege de ligging: het wordt omgeven door een hoogvlakte vol boulders. Rondom de voet van deze granieten rotsblokken heeft zanderige wind net zo lang heen gewerveld, dat er paddenstoelachtige vormen zijn ontstaan. De ene rots  lijkt op een beer, de volgende op een indianenkop, en weer een ander op een sfinx. Bij zonsondergang kleuren de granieten beeldhouwwerken goud: Penhas Douradas.

Inventief vind ik de herdershutten: bij het bouwen ervan hebben de rotsblokken als muren gebruikt. Het spaarde al snel één of twee muren en soms zelfs een dak uit.

Tijd voor een smakelijke maaltijd. Portugezen houden niet van poespas, maar wel van onbewerkte producten zo van het land. Thee van de carqueja (een bremachtige bloem); abrikozen, kersen en sierra estrela (schapenkaas) als appetizer, wat petiscos (tapas) en heerlijke bacalao – de meest typische schotel in het land.

Op naar de zee! Door een geurend pijnboombos fietsen we naar Nazaré. Meteen ruik ik dat dit dé vissersplaats van de streek is. Vissers leggen hun visjes in alle soorten en maten op droogrekken op het strand te drogen. Visser Paco laat me trots zijn pas gevangen octopus zien. En hier: bole, dorade, bar, loup de mer, pango, sardinha, carapau, faneca.

Er is nog iets merkwaardigs dat hier de aandacht trekt: vrouwen dragen op zon- en feestdagen zeven rokken over elkaar. Doordeweeks beperken ze zich tot zo’n vier. Toch wat lichter. Vroeger waren de rokken lang, sinds de jaren zestig zijn de vrouwen met de mode meegegaan. De korte rokken lijken op mijn petticoat uit de jaren zestig. Zelfs de kniekousen eronder lijken hetzelfde.

Na al dat fietsen, stillen we onze trek met de pure smaken uit de zee. Dat doen we in restaurant Mar Bravo. Op het aangrenzende dorpsplein werden vroeger de vissersboten getrokken. Want de golven kunnen hier zo hoog over de kade slaan dat ze tot in het dorp spoelen. Een paar jaar geleden bleek bij een surfkampioenschap hier de hoogste golven ter wereld voor te komen. Dat heeft het dorp – oorspronkelijk een honderd procent vissersdorp – geen windeieren gelegd: in nog geen vijf jaar heeft vrijwel iedereen zich toegelegd op het toerisme…

 

Meer informatie?

Ga naar: www.a2z-adventures.com

En: www.turistrela.pt